NovaCity I is gelegen in het zuiden van Brussel en in de dichte nabijheid van verschillende belangrijke verbindingsassen (spoorlijn, Ring en Bergensesteenweg). Dit laatste stukje braakliggend terrein in de “Binnenring” getuigt van de landelijke aard van de landschappen, typerend voor het Pajottenland.
“NovaCity I is een belangrijke motor achter de stadsontwikkeling van de wijk en zijn wijde omgeving, zowel voor hun vitaliteit als voor de verbetering van een groen en blauw netwerk en een homogeen ontwerp.”
© Atelier EOLE Paysagistes
Het project is geïntegreerd in een dicht bebouwd gebied bestaande uit industriële zones en woonwijken. Dit maakt dat zowel op technisch als op maatschappelijk vlak deze site een voortdurende uitdaging vormt. Er dient rekening gehouden te worden met technische (akoestische, visuele en organisatorische) aspecten enerzijds en maatschappelijke (dichtheid, diversiteit en identiteit) anderzijds.
Tussen stad en natuur, tussen werken en wonen wordt het project als het ware beschouwd als een stedelijk kunstwerk.
De groene zone gelegen op het dak van de eerste verdieping is toegankelijk voor de bewoners van het project. Elke openbare ruimte, gemeenschappelijk of privatief, bevat groene elementen waardoor de gebruikers en de natuur met elkaar verbonden worden. Het centrale plein ter hoogte van de voetgangersstraat en het plein aan de kant van de Bergensesteenweg beschikken over informele speelse elementen (bank, reliëf) voor kinderen, ontspanningsruimtes, uitzicht op de wadi’s en hoge bomen.
De configuratie van collectieve ruimtes bevordert ontmoetingen, uitwisselingen en een aangename samenleving tussen de verschillende gebruikers van de site.
“NovaCity I moet functioneren als een stad op zich. Wonen en werken worden gecombineerd, in een natuurlijke harmonie met elkaar. In het ontwerp zijn we daarom uitgegaan van een verticale stapeling van die twee verschillende functies. De wooneenheden en economische ruimtes worden zo direct gelinkt aan elkaar, terwijl ze toch de ruimte behouden om autonoom te functioneren. Structureel element is daarbij een slim circulatieplan dat enerzijds het contact tussen de gebruikers bevordert om de sociale cohesie te versterken. Anderzijds schermt het de logistieke activiteiten van de bewoners af en wordt er een contactvlak tussen de ateliers en de openbare ruimte gecreëerd.”
© Architectenbureau Bogdan & Van Broeck
Twee types worden voorgesteld, namelijk oost-west georiënteerde appartementen die doorlopend zijn en onderling verbonden worden door loopbruggen, en een woontoren met dubbel georiënteerde appartementen.
De woonzones van het gebouw worden in 5 afzonderlijke volumes onderverdeeld, bovenop de werkplaatsen bestemd voor economische activiteiten.
Het project beschouwt de verticale stapeling van functies als een opportuniteit voor gemengd gebruik. Hoewel de functionaliteiten ruimtelijk duidelijk afgebakend zijn om het beheer ervan te vergemakkelijken, bevorderen de collectieve ruimtes ontmoeting, uitwisseling en gezelligheid tussen de bewoners van de woningen, de gebruikers van de werkplaatsen en de omwonenden.
“De leefruimtes van de wijk stimuleren zeer verschillende schalen en sferen die ontstaan door het verweven van woningen en werkplaatsen, hetgeen mede mogelijk gemaakt is door 2 doelstellingen :
- de wens om gebruiksdoeleinden nooit te laten vastroesten
- vertrouwen op inrichtingsmogelijkheden die een maximum aan ecosysteemdiensten bieden (sociaal, gezondheid, gebruik, identiteit, leefkwaliteit en het gevoel goed te kunnen leven in de buurt, natuur in de stad, enz.), ondersteund door landelijke en stedelijke acties die echte milieudoelstellingen integreren.” © Atelier EOLE Paysagistes
Reeds bij de start van de ontwerpfase streefde de bouwheer ernaar om de mogelijkheden van de site ten volle te benutten en het gebruikerscomfort te garanderen. Het project werd ontworpen bestaande uit een combinatie van verschillende lagen: werkplaatsen, publieke ruimten, gemeeenschappelijke ruimten, privéruimten en wooneenheden.
Zodoende ontstaat een skyline, samengesteld uit volumes van verschillende hoogten, die de visuele aaneenschakeling in de nieuwe voetgangersstraat animeren. Elke visuele uitsparing brengt licht in de openbare ruimte. De keuze om metaal als materiaal te gebruiken bevestigt de specifieke identiteit van de site in een industriële zone. De satijnen kleur en het reliëf geven het geheel een frisse en grafische identiteit als herkenningspunt in de visuele aaneenschakeling van de site. Het beton dat op de begane grond tot uiting komt, beantwoordt enerzijds aan de behoefte van stevigheid en duurzaamheid gekoppeld aan de activiteit van KMO’s en heeft anderzijds een gestructureerd, stedelijk en levendig karakter.
“Tussen stad en natuur, tussen werken en wonen, wordt het project beschouwd als een stukje stad op zich. Een skyline – samengesteld uit volumes van verschillende hoogten – komt op en animeert de visuele aaneenschakeling in de nieuwe voetgangersstraat. De structurele principes van gebouwen zijn ontworpen om de maximale flexibiliteit en aanpasbaarheid van zowel woningen als KMO-ruimtes te ondersteunen. In navolging van de principes van ‘global city’ en ‘city of tomorrow’, zochten we naar de veelzijdigheid en modulariteit van productieve oppervlakken. Naast de intrinsieke kwaliteiten die gepaard gaan met de integratie van collectieve ruimtes, stelt het project typologieën voor van verschillende gebouwen: een toren en twee paar stedelijke blokken. Ten slotte wordt deze stadspoort veel verder behandeld dan een superpositie van functies die in de architectuur zijn vertaald.” © Architectenbureau DDS+
Dit unitaire, sterke en coherente project is een herkenningspunt voor de stad: voor de pendelaar of de gehaaste automobilist, voor geliefden die wandelen en voor de fietsers in de buurt.
“Het hart van het lot is verdeeld in een grote tuin met collectieve gewassen, voorzien van een serre. Een gemeenschappelijk terras nodigt de bewoners uit om hier samen te zitten, samen te komen, samen van gedachten te wisselen of samen te studeren.” © Atelier EOLE Paysagistes
De gebouwen A en B en de gebouwen C en D vormen duo’s die de centrale toegangen van buitenaf delen en zijn over verschillende niveaus rond ruime binnenplaatsen. Deze patio-achtige ruimten herbergen verschillende functies zoals ingangen van woningen en de fietsenstalling in het hart van een atypische en poëtische beplante ruimte. Deze patio strekt zich verticaal uit via een centrale doorgang in privatieve maar gezellige terrassen. Deze ruimtes bundelen en bevorderen een gemeenschapsgevoel van huiselijke aard: “ik en mijn buur” – met behoud van de privacy van individuen.
Langsheen de Bergensesteenweg verrijst op trotse wijze het gebouw E. Het weerspiegelt het huislijke gevoel van de andere gebouwen en is tegelijkertijd kenmerkend als een toegangspoort van Brussel. Alle appartementen zijn toegankelijk via gemeenschappelijke binnencirculatie en beschikken over een hoekterras rechtstreeks toegankelijk vanuit de woonkamer.
Ten zuiden van het publiek plein wordt een logistieke toegangsweg naar de KMO-werkplaatsen aangelegd. De toegang tot de werkplaatsen gebeurt aan weerszijden door een actieve binnenstraat. De gemeenschappelijke gevel van de werkplaatsen versterkt de identiteit van de site en het gevoel van gezelligheid.
“Ter ondersteuning van de architectuur geeft een rij populieren de actieve binnenstraat vorm.” © Atelier EOLE Paysagistes
Ten noorden van het plein stimuleert de nieuwe steeg gemengde voetgangersstromen binnen en tussen de wijken. Gemotoriseerd verkeer kan enkel op het toegangsgedeelte van de Klaverstraat.
“Aan de westelijke rand grenst een brede helling dat een lange, natuurlijke haag van het platteland vormt. Diverse bloemen, vruchten, bessen en dicht verweven planten, bieden een toevluchtsoord en voedsel aan een leefwereld die klaar is om opnieuw in de steden te investeren.” © Atelier EOLE Paysagistes
In deze eerste fase zijn er geen parkeerplaatsen voor de woningen voorzien. In de tweede fase worden wel parkeerplaatsen voorzien, waarbij er een aankoopprioriteit wordt gegeven aan de eigenaars van woningen in het project NovaCity I. Zolang de bouw van de tweede fase echter niet is gerealiseerd, zullen er parkeerplaatsen beschikbaar gesteld worden op de openbare parking CERIA.
De ontwikkeling van een digitaal “BIM”-model biedt alle bouwteamleden de mogelijkheid om op grondige manier te coördineren en communiceren wat de efficiëntie van het proces en de kwaliteit van het project verhoogt. Daarnaast kan dit model gebruikt worden als presentatie- of communicatiemiddel in het burgerparticipatieproces, als marketing- en managementtool naar keuze ten behoeve van klanten en als uitgangspunt voor het beheer en onderhoud van het gebouw door de syndicus en de mede-eigendom.